การที่มอเตอร์สั่นขณะทำงานและสร้างความเสียหายให้กับระบบเครื่องจักรหรือผลผลิต ส่วนใหญ่จะคิดว่าเกิดจากปัญหาทางกลหรือจากการบาลานซ์มอเตอร์ไม่ถูกต้องแน่นอนครับส่วนใหญ่ถูกต้อง แต่หลายๆ ท่านที่เปลี่ยนอุปกรณ์ทางกลต่างๆ เพื่อให้การบาลานซ์ถูกต้องหรือแม้กระทั่งเปลี่ยนหรือส่งมอเตอร์ไป Overhaul และตรวจสอบการทำงานที่โรงงานของผู้ผลิตว่าทุกอย่างทำงานเป็นปกติ แต่เมื่อนำกลับมาติดตั้งที่โรงงานของท่านปัญหาการสั่นหรือความร้อนสูงผิดปกตินั้นก็ยังไม่หายไป ในบทความนี้จะอธิบายถึงสาเหตุที่อาจเกี่ยวข้องกับปัญหาฮาร์มอนิกที่มีอยู่ในระบบไฟฟ้าของโรงงานท่าน
สำหรับท่านที่ใช้งานมอเตอร์ 3 เฟสทราบเป็นอย่างดีว่าเวลาติดตั้งมอเตอร์จะต้องมีการตรวจสอบ Phase sequence ของแรงดันไฟฟ้าและการเข้าสายมอเตอร์ว่าจะต้องมีลำดับหรือเฟสที่ถูกต้อง ไม่เช่นนั้นแล้วมอเตอร์ของท่านจะหมุนไปในอีกทิศทางที่ท่านไม่ต้องการหรืออาจกล่าวได้ว่าท่านสามารถกำหนดทิศทางการหมุนของมอเตอร์ได้โดยการกำหนด Phase sequence ของแรงดันไฟฟ้านั่นเอง ซึ่ง Phase sequence ที่เรากำลังพูดถึงอยู่นี้เป็นของความถี่ fundamental หรือ 50Hz อยู่นะครับ เกิดอะไรขึ้นถ้าในแรงดันในระบบไฟฟ้าของเรามีฮาร์มอนิกอันดับอื่นที่เป็น Negative sequence (อันดับที่ 5, 11, 17, …..)
รูปที่ 2 แสดงผลการวิเคราะห์ Harmonic sequence ของแรงดันที่เกิดขึ้นในโรงงานแห่งหนึ่ง โดยอธิบายได้ดังนี้
(-) แสดงอันดับของแรงดันฮาร์มอนิกที่เป็น Negative sequence ได้แก่ 2, 5, 8, 11, 14, 17,…..
(0) แสดงอันดับของแรงดันฮาร์มอนิกที่เป็น Zero sequence ได้แก่ 3, 6, 9, 12, 15, 18,…..
(+) แสดงอันดับของแรงดันฮาร์มอนิกที่เป็น Positive sequence ได้แก่ 1, 4, 7, 10, 13, 16, 19,…..
โดยแรงดันฮาร์มอนิกที่ตกอยู่ในอันดับ (-) Negative Sequence จะสร้างแรงบิดในทิศทางที่ตรงข้ามกับ (+) Positive Sequence นั่นหมายความว่าในขณะที่ปรากฏฮาร์มอนิกในอันดับนี้จะเกิดแรงต้านกับทิศทางการหมุนปกติของมอเตอร์ ทำให้มอเตอร์ต้องการกำลังไฟฟ้ามากกว่าปกติเพื่อเอาชนะแรงต้านนี้ซึ่งถ้ามีมากๆ หรือเกิดขึ้นตลอดเวลาก็จะเป็นสาเหตุให้มอเตอร์เกิดความร้อนสะสมสูงผิดปกติได้ ซึ่งก็จะเป็นสาเหตุให้ฉนวนของตัวนำภายในมอเตอร์มีอายุการใช้งานที่สั้นลงและสิ้นเปลืองพลังงานไฟฟ้าสูงกว่าปกติได้ครับ
ในกรณีที่แรงดันฮาร์มอนิกที่ตกอยู่ในอันดับ (-) Negative Sequence นี้ไม่ได้เกิดขึ้นตลอดเวลาแต่เกิดขึ้นเป็นช่วงๆ ตามแหล่งกำเนิดกระแสฮาร์มอนิกที่ผลิตออกมาผลที่เกิดขึ้นก็คือมอเตอร์ของท่านที่ใช้งานอยู่ก็จะเกิดการสั่นตามจังหวะที่ฮาร์มอนิกปรากฏขึ้น ซึ่งก็จะทำให้กระบวนการผลิตหรือ Process ของท่านมีอาการเดินไม่เรียบและอาจส่งผลถึงคุณภาพของผลิตภัณฑ์ที่ท่านผลิตออกมามีปัญหาได้
บทความโดย
ผศ.ดร.อิษฏา บุญญาอรุณเนตร
ที่ปรึกษาฝ่ายวิศวกรรมบริษัท เพาเวอร์ ควอลิตี้ ทีม จำกัด
อาจารย์ประจำภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้า
คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
========================================================
 |
||
- ================= ยูทุปของ 9engineer ,com ===================
- คลิปที่น่าสนใจจัดทำโดย 9engineer.com ภายใต้ชื่อช่องTechnology talk Channel
- 1. วงจรและวิธีการสตาร์ทแบบไดเร็คออนไลน์ DOL
- 2. วงจรควรคุมการกลับทางหมุน
- 3. วงจรและวิธีการสตาร์ทแบบสตาร์ เดลต้า Y-D Starter
- 4. การสตาร์แบบออโตทรานส์ฟอร์เมอร์ Auto transformer starter
- 5. การต่อขดลวดมอเตอร์ อย่างไรไม่ให้เกิดการใหม้หรือเสียหาย
- 6. การเช็ตโอเวอร์โหลดรีเลย์
- 7.การเช็ตโอเวอร์โหลดรีเลย์กับมอเตอร์ที่มีเซอร์วิสแฟคเตอร์
- 8.รีเลย์กับคนแทคเตอร์ต่างกันอย่างไร
- 9.อื่นๆ
- **** นายเอ็นจิเนียร์ขอสงวนสิทธิ์รับรองความถูกต้อง โปรดใช้วิจารณญาณในการรับข่าวสารข้อมูล